İHTİYAÇ (GEREKSİNİM) NEDENİYLE TAHLİYE DAVASI
İhtiyaç nedeniyle tahliye davası, bir diğer deyimle gereksinim nedeniyle tahliye davası, kira bedellerindeki fahiş artışlar, kiraya verenin kendisi veya yakınları için barınma ihtiyacının oluşması, işyeri gereksinimi gibi sebeplerle günümüzde çokça başvurulan dava türlerinden biridir.
nnnnİhtiyaç nedeniyle tahliye davası Türk Borçlar Kanunu madde 350-351 hükümleri uyarınca belirli şartlar dahilinde kiracının kiralanandan tahliye edilmesine yöneliktir. Nitekim kiracının dava yolu ile kiralanandan çıkarılmasına yarayan bu dava türünde ileri sürülen ihtiyaç nedeninin gerçek ve samimi olduğunun davacı tarafından ispatı elzem niteliktedir.
nnnnİhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davasının Zorunlu Unsurları
Kiraya verenin konut veya işyeri gereksinime dayanarak açtığı davanın kabul edilebilmesi için gerek dava sürecinde gerek Yargıtay nezdinde aranan en önemli kriter ileri sürülen gereksinimin gerçek, zorunlu ve samimi olması gereklidir. İhtiyacın gerçek olmaması, kira bedelini arttırma, başkasına kiraya verme, kiracıyı huzursuz etme gibi sebepleriyle açılan davalar ret ile sonuçlanmaktadır.
nnnnTBK madde 350’de bulunan düzenleme uyarınca ihtiyaç nedeniyle tahliye davası bir kaç alt başlık altında incelenebilmektedir. Bunlar:
nnnn- n
- Yeni Malikin Gereksinimi Nedeniyle İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davası nnnn
- Kiraya Verenin Kendisinin Konut veya İşyeri İhtiyacı Sebebiyle İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davası nnnn
- Kiraya Verenin Anne, Baba, Eş, Çocuk, Kanun Gereği Bakmakla Yükümlü Olduğu Diğer Kişiler Gibi Yakınlarının Konut veya İşyeri İhtiyacı Sebebiyle İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davası nnnn
- Kiralananın Yeniden İnşası, İmarı Amacıyla İhtiyaç Sebebiyle Tahliye Davası n
İhtiyaç nedeniyle tahliye davası ne zaman açılır?
nnnn- n
- Belirli süreli kira sözleşmelerinde, sözleşme süresinin sona ermesinden itibaren 1 ay içinde ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açılmalıdır. nnnn
- Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde, fesih dönemi ve fesih bildirimi için öngörülen sürelerden itibaren 1 ay içinde ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açılmalıdır. n
İhtiyaç sebebiyle tahliye, süre şartına uyulmaksızın açıldığı takdirde dava usulden reddedilmektedir. Ancak bu aşamada belirtmek gerekir ki dava, kiraya verenin kira sözleşmesini sona erdirme iradesini açıklamış olması nedeniyle ihtarname yerini tutacaktır.
İhtar şartı var mıdır?
Belirli süreli kira sözleşmelerinde, ihtarname şartı aranmazken belirsiz süreli kira sözleşmelerinde ihtarname şartı aranmaktadır.
Belirli süreli kira sözleşmelerinde;
nnnnİhtiyaç nedeniyle tahliye davası açmak için kiracıya ihtarname gönderilmesi zorunlu değildir. Sözleşme ile belirlenen sürenin bitmesinden itibaren 1 ay içerisinde doğrudan dava açılabilmektedir.
nnnnBelirsiz süreli kira sözleşmelerinde;
nnnnİhtiyaç sebebiyle tahliye davası açmak için fesih bildirim süresi olan 6 aylık dönemin sona ermesinden itibaren en az 3 ay öncesine kadar kiracıya ihtarname gönderilmesi gerekir. İhtarname şartına uyulduğu takdirde sürenin bitiminden itibaren 1 ay içinde açılmalıdır.
nnnnYeniden Kiralama Yasağı
nnnnİhtiyaç nedeni ile tahliye davası sonucunda kiracının tahliyesi söz konusu olması halinde yasal mevzuat uyarınca kiraya veren nezdinde kiralananın yeniden kiralama yasağı vukuu bulacaktır.
nnnnTBK MADDE 355 – Kiraya veren, gereksinim amacıyla kiralananın boşaltılmasını sağladığında, haklı sebep olmaksızın, kiralananı üç yıl geçmedikçe eski kiracısından başkasına kiralayamaz.
nnnnKiraya veren tarafından söz konusu kanun maddesine uyulmaması halinde kiracının tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır. İşbu tazminat ise son 1 yıllık kira bedelinden az olamaz.
nnnnGörevli ve Yetkili Mahkeme
nnnnİhtiyaç sebebiyle tahliye davasında görevli ve yetkili mahkeme kiralananın bulunduğu yer sulh hukuk mahkemesi olup söz konusu davanın bu yer mahkemesinde açılması gerekmektedir.
nnnn Av. Pınar ARPAGUŞ