HAKSIZ YAPI

Yazan /
n

GENEL OLARAK 

Taraflar arasında herhangi bir geçerli ve hukuki ilişki olmaksızın bir kişinin bir başkasının arazisi üzerinde kendi malzemesi yahut başkasının malzemesi ile yapı inşa etmesi Türk Hukukunda haksız yapı olarak değerlendirilmektedir. Her ne kadar arazinin üzerindeki yapılar kural olarak arazinin kaderine bağlı bir diğer deyişle arazi sahibine ait olsa da bu durum uygulamada farklı ihtimaller ve yaptırımlar ile karşımıza çıkmaktadır. Buna ilişkin hususlar Türk Medeni Kanunu madde 722 ve devamında düzenlenmektedir. 

nnnn
n

MALZEME SAHİBİNİN BAŞKASI ARAZİSİ ÜZERİNDE YAPI İNŞA ETMESİ 

İlk olarak; malzeme sahibinin doğrudan haksız yapıyı bir başkasının arazisi üzerinde inşa etmesidir. Bu halde arazi sahibinin birden fazla hakkı bulunmaktadır. 

n
nnnn
    n
  1. Arazi maliki, masrafların malzeme sahibi tarafından karşılanması kaydıyla yapının sökülerek kaldırılmasını talep edebilecektir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus sökme işleminin aşırı masrafa sebebiyet vermemesi gerektiğidir aksi halde arazi malikin bu talepte bulunamayacaktır.
    2. nnnn
  2. Herhangi bir sebeple malzemenin sökülememesi halinde ise; kural olarak zaten yapının arazinin kaderine tabi olması ve bu halde arazi malikinin mülkiyetinde bulunduğu kabul edilecektir. Ancak malzeme sahibinin de zarara uğramaması için kanun düzenleme getirerek malzeme sahibine bir miktar tazminat ödemesi gerekecektir. Yine burada dikkat edilmesi gereken husus malzeme sahibinin kasıtlı yahut kötü niyetli şekilde yapıyı inşa edip etmemesidir. Zira tazminat miktarı buna göre belirlenecektir. 
    3. nnnn
  3. Haksız yapının maddi değerinin mezkur taşınmaz değerinden yüksek olması halinde ise tarafların iyi niyetli olup olmadığı önem arz etmektedir. Öyle ki iyiniyetli taraf arazinin doğrudan yahut bölünerek kendisine devredilmesini talep edebilecektir. Bu hakkın kullanımının talebi halinde ise; malzeme malikinin arazi malikine uygun bir bedel ödemesi gerekecektir. 
    4. n
nnnn

ARAZİ SAHİBİNİN BİR BAŞKASININ MALZEMESİ İLE KENDİ ARAZİSİNE YAPI İNŞA ETMESİ

Bir diğer ihtimal ise; arazi sahibinin bir başkasının malzemesi ile kendi arazisine yapı inşası halinde; malzeme sahibinin üç hakkı bulunmaktadır.

nnnn
    n
  1. İlk olarak malzeme sahibi, yapının inşasında kullanılan malzemenin sökülerek kendisine geri verilmesini talep edebilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus malzemenin sökümüm ciddi bir zarara yol açıp açmamasıdır. Malzeme sahibinin talebi üzerine ve sökülme esnasında aşırı bir zarar doğmaması kaydıyla malzeme sökülerek sahibine iade edilecektir. Söküm esnasında karşılaşılacak masraflar arsa sahibi tarafından karşılanacaktır.
    2. nnnn
  2. Herhangi bir sebeple malzemenin sökülmemesi halinde ise; malzeme maliki tazminat talebinde bulunabilecektir. Burada ise arsa malikinin kötü niyetli olup olmadığı önem arz etmektedir. Arsa sahibinin iyi niyetli olması yahut yapının inşası esnasında malzeme sahibinin rızasının bulunduğunu düşünmesi halinde tazminatta hakkaniyet indirimi uygulanabilecektir.
    3. nnnn
  3. İnşa edilen yapının değerinin arazinin asıl değerinden daha yüksek olması halinde malzeme sahibi mezkur taşınmazın kendisine devredilmesini talep edebilecektir.
    4. n
nnnn

ÜÇÜNCÜ BİR KİŞİNİN BAŞKASINA AİT MALZEMELER İLE BAŞKASINA AİT BİR ARAZİDE YAPI İNŞA ETMESİ 

Değerlendirebileceğimiz son ihtimalde ise üçüncü bir kişinin başkasına ait malzemeler aracılığıyla bir başkasına ait taşınmaz üzerine yapı inşa etmesi halinde her üç tarafında çeşitli hakları olduğu kabul edilmektedir.

nnnn
    n
  1. Öncelikle malzeme malikinin talep edebileceği hususlar ise; aşırı masraf gerektirmemesi kaydıyla malzeme malikin rızası olmaksızın yapılan mezkur inşanın sökülerek kaldırılması talep edilebilecektir. Ancak arazi sahibinin onayının bulunduğu hallerde malzeme malikinin arazinin kendisine devrini yahut tazminat talep hakları gündeme gelebilecektir. Tarafların onayının bulunmadığı durumlarda ise; sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak gerek arazi maliki gerekse 3.kişi tazminat ile sorumlu tutulabilecektir.
    2. nnnn
  2. Arazi malinin haklarına değinmek gerekirse; aşırı masraf gerektirmemesi kaydıyla arazi malikin rızası olmaksızın yapılan inşanın sökülerek kaldırılması talep edilebilecektir. Burada ortaya çıkabilecek masraflar haksız inşaatı gerçekleştiren 3.kişi tarafından karşılanacaktır. Ancak söküp çıkarmanın mümkün olmaması halinde malik 3.kişiden tazminat talebinde bulunabilecektir. 
    3. nnnn
  3. Son olarak inşaatı gerçekleştiren 3.kişinin hakları incelendiğinde; 3.kişinin oldukça sınırlı bir talep imkanın olduğu görülmektedir. İnşaatı gerçekleştiren kişi yalnızca arazi malikine karşı talepte bulunabilecektir. Bu talep ise nadir de olsa vekalet hükümleri uyarınca uygulama bulabilecektir. 
    4. n
nnnn

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Haksız yapı hallerinde taraflar uzlaşamadığı taktirde taleplerini dava aracılığıyla ileri sürebilecektir. İşbu davalarda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleri olup, yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. 

nnnn

n

Related Posts

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top