Özet
nnnnİntifa hakkı, ona sahip olan kişinin (en çok) hayatı ile sınırlı olarak, başkasına ait bir
taşınmazdan tamamıyla yararlanmak ve kullanmak hakkıdır. Hukukumuzda 4721 sayılı Medeni
Kanun’un 794. maddesinde düzenlenen intifa hakkı, taşınırlar, taşınmazlar, haklar veya bir mal varlığı
üzerinde tesis edilebilir.
Gayrimenkuller üzerinde intifa hakkı tapu kütüğüne tescil ile kazanılır. İntifa hakkı sahibi
sahip olduğu taşınmazda aynen malik gibi hak ve yetkilere sahipken asıl malik sadece kuru mülkiyet
hakkına sahiptir.
İntifa Hakkı Kurulmasında Harç Oranları
nnnnİntifa hakkı bir bedel karşılığında veya bedelsiz olarak kurulabilir ancak her iki ihtimalde
de intifa hakkının kurulması tapuda bir harca tabidir. İntifa hakkı kurulurken tapuda beyan edilen emlak
rayiç değerinin 2/3 si esas alınarak; intifa hakkı bir bedel karşılığı kurulmuşsa rayiç değerin binde 15’i
oranında, bedelsiz kurulmuşsa rayiç değerin binde 54’ü oranında tapu harcına tabidir.
İntifa Hakkı Ne Zaman Sona Erer?
nnnnİntifa hakkı uygulamamızda esasen bir koruma hakkı olarak yer bulmaktadır. Kişiler
genellikle sağlığında bakım ve gözetimini üstlendiği kişileri vefatından sonra güvenceye almak adına iş
yerinde veya konutunda bu kişiler lehine intifa hakkı tesis etmektedirler. İntifa hakkı belli bir süreye
bağlı olarak kurulabileceği gibi bir süreyle kısıtlanmamışsa lehine hak tesis edilenin vefatıyla sona erer.
Bu hak aksine hüküm tesis edilmedikçe devredilebilir niteliktedir.
Paylı Mülkiyette İntifa Hakkı
nnnnTürk Medeni Kanunu Madde 700.
Bir paydaşın kendi payı üzerinde intifa hakkı kurması halinde, diğer paydaşlardan biri
intifa hakkının kurulduğunun kendisine tebliğinden başlayarak üç ay içinde paylaşma isteminde
bulunursa; satış yoluyla paylaşmada intifa hakkı, buna ilişkin paya düşecek bedel üzerinde devam eder.
Makalemizin esas konusu paylı mülkiyete tabi taşınmazlarda intifa hakkının kurulması
halinde intifa hakkı sahibinin ve diğer paydaşların durumunun ne olacağıdır.
Elbetteki paylı mülkiyete konu bir taşınmazda da pay sahibi kendi payı üzerinde 3. Bir
kişi lehine intifa hakkı tesis edebilir. Ancak bu durum ileride paylı mülkiyete tabi taşınmazdaki ortaklığın
giderilesi gündeme gelirse satış intifa ile yüklü olacağından ve satıştan taşınmazı edinenin bu hisse
bakımından kuru mülkiyeti kazanması ile sonuçlanıp taşınmazın değerini olumsuz anlamda
etkileyeceğinden TMK 700’de düzenlenen hükümle, bir paydaşın pay üzerinde intifa hakkı kurmasının
diğer paydaşlara ortaklığın satış suretiyle giderilmesinde zarar vermesinin önüne geçilmesi istenmiştir.
Süresinde Dava Açılması Halinde
nnnnPay üzerinde intifa hakkı kurulduğunda bu husus tapu müdürlüğü aracılığıyla yahut
uygulamada tapu müdürlükleri bu işlemi reddettiğinden bir değişik iş davası ile diğer hissedarlara
bildirilmelidir. Hissedarların tebellüğ tarihinden itibaren 3 aylık sürede dava açması halinde izaleyi şuyu
davası intifa hiç kurulmamış gibi hükme bağlanacaktır ve bu durumda intifa hakkı dava neticesinde
ortaya çıkacak bedel üzerinden devam edecektir.
Süresinde Dava Açılmaması Halinde
nnnnTebliğe rağmen hissedarlar 3 aylık sürede ortaklığın giderilmesi davası açmazlarsa artık
taşınmazın satışı intifa ile yükümlü yapılabilecek bu da reel değerini ve cazibesini 2/3 ü oranında
düşürecektir.
Uygulamada mağduriyet yaşanmaması için işlemin taraflarına hukuki destek alması
tavsiye edilir.
AV. Onur UYANIK
n